Yeni yazımızda uçak motorlarının ne olduğuna, nasıl çalıştığına dair pratik bilgiler veriyoruz. İşte uçak motoruna dair bilmeniz gerekenler…
Uçaklar görkemiyle insanlığın her daim dikkatini çekmiştir. Peki bir uçak motorunun nasıl çalıştığını, uçak motoru hakkındaki bilgileri merak ettiniz mi? Uçak motorları uçağa itiş gücü kazandırmak için mekanik güç üreten bileşen olup, çoğunlukla hafif pistonlu motorlardan veya gaz türbinli motorlardan oluşmaktadır. Uçak motorları hususundaki en büyük gelişme 1952 yılında tepkili turbojet motorunun kullanıma açılmasıyla gerçekleşmiştir.
Pervaneli, tepkili motorların kendisine has avantajlar ve dezavantajları bulunmaktaydı. Aynı zamanda her iki motorun üstün yanlarını tek motorda birleştirme amacıyla çeşitli çalışmalar da yapıldı. Bu hususta en önemli gelişmeler probjet motoru ve turbofan motoru olarak karşımıza çıkmıştı. Yaygın olarak kullanılan uçak motoru ise turbofan motor olup, bu motor türbine bağlı büyük bir fana sahiptir. Hava fan kanallarından normalde olduğundan daha yüksek bir hızla çıkıp motorun tepkisini önemli seviyede artırmaktadır. Yani turbofan motorunun çalışma prensibi standart hıza sahip olan havanın hızlı hareket eden havadan daha büyük tepki oluşturabilmesidir. Turbofan motorunun ilk ticari sürümü 1955 yılında denendi ve başarıyla tamamlandı.
Turbofan motoru ile yanma odasının dışından geçmekte olan havanın kütlesel debisinin, yanma odasından geçen havanın debisine olan oranına fan debi oranı denilmektedir. Uçakta bulunan turbofan motoru düşük verimli turbojet motorundan fanı örten tombul görüntüye sahip motor kaplaması sayesinde ayırt edilebiliyor. Turbojet motorlarında üretilen tepki motordan ses hızının iki katında çıkabilen egzoz gazlarından kaynaklanmakta olup, turbofan motorunun yüksek hızlı egzoz gazları düşük hızlı havaya karışmaktadır ve böylece motor gürültüsü de önemli seviyede azaltılabilmektedir.
Ramjet motoru ise türbin bulunmayan uygun biçimli kanal olmakla yüksek hızlı uçaklar ile füzelerde tercih ediliyor. Motorda meydana gelen basınç artışı motora hızla giren havanın engele çarparak yavaşlamasıyla sağlanıyor. Ramjet motoru 2 veya 3 March hızındaki uçaklar için uygun olan, scramjet motoru da havanın içinden ses hızından yüksek hızda aktığı ramjet motoru olup, ramjet motorları 6 March üzerindeki hızlarda scramjet sistemine dönüşmektedir.
Turbofan motorlar daha çok orta büyük yolcu uçaklarında, turbojet motorlar askeri uçaklarda, turboprob motorlar küçük ticari yolcu uçaklarında ve pistonlu motorlar 1-4 kişilik uçaklarda kullanılmaktadır.
