Bu yazımızda gökyüzü, uzay ve evrene dair incelemeler yapan gözlemevlerine ilişkin temel bilgiler veriyoruz. İşte gözlemevi, diğer ismiyle rasathaneler hakkında bilgiler…
Uzay evrenine dair bilinmezlikler insanlar tarafından merak edilmekte olup, astroloji bilimi gizemini koruyan çok sayıda gelişmeye açık bilgi birikimi edinilebilecek bir alan ve gökyüzü ile ilgili araştırmalar ile çalışmalar yürütülen yerlere gözlemevi veya rasathane ismi veriliyor.
Gözlemevlerinin kuruluşu teleskop gibi gökyüzünü incelemeye yarayan teknolojik cihazların icadından çok daha öncesine dayanmakta olup, gökyüzündeki değişiklikleri ve hareketleri incelemek maksadıyla kurulmuşlardır. Günümüzde ise içlerinde bir veya daha fazla teleskop bulunan gözlemevleri, aynı zamanda atölyelere ve çalışma odalarına sahip olan büyük binalardan oluşmaktadır. Aynı zamanda dünya yörüngesinin içerisinde dönmekte olan uydularda insansız gözlemevleri de yer almaktadır.
Gözlemevleri optik gözlemevi ve radyo gözlemevi olarak ayrılabilmekte olup, optik gözlemevlerinde teleskoplar yer almakta iken radyo gözlemevlerinde uzaydaki radyo sinyallerini toplamakta olan büyük çanaklar bulunmaktadır. Optik gözlemevleri şehir ışıklarından uzakta yer alan yüksek ve az bulutlu yerlere kurulmakta olup, bu nedenle şehir dışlarında kurulmaktadırlar. Optik gözlemevlerinin kurulabilmesi için en uygun yer hava kirliliğinin etkilemeyeceği, sıcak kesimdeki dağ tepeleri olup, günümüzde And Dağları, kanarya Adaları ve Hawaii’de büyük gözlemevleri bulunmaktadır. Ülkemizde en çok bilinen gözlemevi ise Antalya Toros Dağları’nda kurulan gözlemevidir.
Radyo gözlemevlerinin optik gözlemevlerinden farklı olarak binanın içerisinde kurulması gerekmemekte olup, radyo dalgaları uzaydan bulutlarla geldiğinden gözlemevlerinin kurulacağı yer fazla önemli değildir. Radyo teleskopları yıldızlar, karadelik, galaksiler gibi nesnelerden gelen sinyaller ile ölçülebilmekte olup böylelikle evren daha iyi anlaşılabilmektedir.
