Depremlerde bitişik binalarda çekiçleme etkisi meydana gelebilmekte olup bu durum özellikle Maraş depremlerinde yoğun olarak kendisini gösterdi. Peki çekiçleme etkisi ne anlama gelmektedir? İşte detaylar…
Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu bilinmekte olup, bu durumun bazı acı sonuçları beraberinde getirdiği de bilinen bir gerçek. 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen büyük depremler nedeniyle Kahramanmaraş dahil 11 ilde büyük yıkımlar meydana geldi.
Meydana gelen deprem nedeniyle 100.000’in üzerinde bina yıkıldı veya acil yıkım kararı verildi. Ancak bu durum bu binaların aslında tamamen çürük veya kötü zemine yapılmış olduğu anlamına gelmemektedir. Binaların hasar görmesinin bir nedeni de çekiçleme etkisidir. Çekiçleme etkisi bir binanın yıkılmasına dahi neden olabilir.
Çekiçleme etkisi, bitişik olan binalarda gözlemlenen, deprem esnasında iki bitişik binanın sallanarak birbirine çarpması durumudur. Bu durum depremlerde büyük bir soruna yol açabilmektedir. Deprem esnasında şiddetli seslerin duyulmasının temel nedeni çekiçleme etkisidir. Bitişik olan binaların kolonları ve yapıları farklı olduğundan deprem esnasında özellikle de depremin yönüne bağlı olarak birbirlerine çarparlar ve bu çarpma özellikle binaların üst kısımlarına bakıldığında net olarak görülebilir. Çekiçleme etkisi, sağlam olan bir binanın da yıkılmasına neden olabilir. Yani sağlam binanın yanında yer alan çürük bina sağlam binayı da beraberinde götürebilir.
Çekiçleme etkisi nasıl engellenir?
Çekiçleme etkisini engellemek için uygulanabilecek olan temel yol iki binanın arasında mesafe olmasıdır. Yani binalar inşa edilirken bitişik olarak inşa edilmelerine izin verilmemelidir. Binaların arasında mutlaka mesafe olmalıdır. Zaten hali hazırda bitişik olan binalarda uygulanabilecek yöntem ise sismik izolasyon olup, iki binanın arasında sismik izolasyon oluşturularak deprem nedeniyle meydana gelebilecek yıkıcı etkiyi az da olsa düşürmek mümkün olacaktır.