Yazımızda Ajax teriminin anlamına, ajaxın ne işe yaradığına ilişkin olarak bilinmesi gerekenlere yer veriyoruz.
Bir internet sitesi üzerinde sayfa yenilemeksizin dinamik bir biçimde veri yüklenmesi ve gönderilmesine imkan tanıyan teknolojiye Ajax denilmektedir. Ajax teknolojisi 2000’li yılların başında ortaya çıktı ancak yaygınlaşması 2005’li yıllardan sonra gerçekleşti.
Java, Google’ın Where 2 teknolojilerini bünyesinde toplamasının ardından harita üzerinde kullanıcının yalnızca fareyi kaydırıp gezinebilmesi mümkün duruma gelmişti. Gelişen bu süreçte 2005 yılında Google Haritalar beta sürümü ortaya çıktı. Söz konusu uygulama Google Haritalar uygulamasının günümüzdeki sürümünün başlangıcı niteliğinde oldu.
Zamanla Microsoft tarafından Explorer ve pek çok uygulama üzerinden Java’yı Windows üzerinde çalıştırmak amacıyla eklentiyi dahil etsede Java’nın oluşturucusu Sun, Microsoft’un Java standartlarına tam anlamıyla uymadığını belirterek dava açtı. Ardından Microsoft Java’yı kaldırmak zorunda kalmıştı. Fakat Microsoft, Outlook e-posta web uygulamalarının çalışması konusunda Java kullandığından bir problem kendisini göstermişti ve söz konusu problemin çözümü için Javascript’e başvuruldu. Bu bağlamda Javascript eklentisi yazıldı ve söz konusu eklentinin ismi de XMLHttpRequest oldu. Söz konusu eklenti, tarayıcı sunucuya http isteğinde bulunduğu zaman arka plan üzerinde bazı verilerin XML’de geri alınmasını mümkün hale getiriyordu ve böylece Outlook kusursuz olarak çalışmaya devam etti.
Ajax aslında uzun süre isimsiz bir eklenti olarak kalmıştı fakat ardından Jesse James Garett, Asenkron Javascript ve XML terimleri için AJAX kısaltması uygun görüldü. Böylece AJAX bir ilkeler bütünü olarak karşımıza çıktı.
Ajax sayesinde mesela bir üyelik formu doldurduğunuz zaman formun onaylandığını görebilmek için sayfayı yenilemeniz gerekmez. Formu doldurup gönderme butonuna tıkladığınız zaman yükleme otomatik olarak gerçekleşmiş olacaktır.
Ajax sistemi önyüz için CSS ve HTML kullanmakta olup veri değişimini XML / JSON yapısı ile yapmaktadır. Bunun yanı sıra eş zamansız iletime yönelik XMLHttpRequest kullanırken onları birleştirebilmek için ise JavaScript’e ihtiyaç duymaktadır.
